Glas melk

Drinken van rauwe melk: veilig of niet?

Glas melkRaw food is in, raw food is hip, want supergezond volgens sommigen. Maar is het ook veilig?

Neem rauwe melk bijvoorbeeld.

Er zijn talloze blogs die het drinken van rauwe melk ongeveer de hemel in prijzen.

En of dat nu wel of niet zo is daar gaat het me nu even niet om. Want wat me opvalt is dat ik haast nooit lees dat je er ook goed ziek van kunt worden. Soms zelf met dodelijke afloop.

Waarom melk verhitten

Veel van dergelijke blogs berichten vooral wat de negatieve gevolgen zijn van het gebruikelijke verhittingsproces (pasteurisatie), maar vergeten ‘even’ dat dat pasteuriseren wel degelijk een doel heeft.

Machinaal koe melkenNamelijk het onschadelijk maken van ziekmakende micro-organismen.

Ook al verloopt de melkwinning nog zo hygiënisch, het is nooit 100% te garanderen dat de melk vrij is van ziekteverwekkende bacteriën. Deze bacteriën komen in de melk terecht tijdens het melken via de uiers.

Pasteuriseren van melk is trouwens het verhitten van melk gedurende minimaal 15 seconden bij 72°C.

Wat is rauwe melk

Rauwe melk is melk die is afgescheiden door de melkklier van één of meer boerderijdieren als koeien, ooien, paarden, geiten of buffelkoeien en die niet verwarmd is tot boven de 40°C.

tappunt rauwe melk
Melkhuisje bij Boerderij de Heerlijkheid in Wadenoijen (boerderij-betuwe.nl).

Melk drive-in

Rauwe melk is in Nederland niet verkrijgbaar in supermarkten. Sinds een paar jaar bieden sommige boerderijen rauwe koemelk te koop aan, in de vorm van tappunten langs de kant van de weg.

Dat mag volgens het Warenwetbesluit Hygiëne van levensmiddelen, maar alleen onder bepaalde voorwaarden.

Zo mag rauwe koemelk alleen verkocht worden op het bedrijf waar de melk gewonnen is en mag het niet voorverpakt worden. Bij afname is de boer verplicht te vermelden dat je de melk moet verhitten voor consumptie.

Oorspronkelijk doel van pasteuriseren: voorkomen van tuberculose

Om de drinkmelkconsumptie in de jaren twintig omhoog te krijgen probeerde de zuivelindustrie dat met o.a. dit vloeiblad te beïnvloeden. Bron: Techniek in Nederland in de twintigste eeuw (Schot, J.W., et al., 2000)
Om de drinkmelkconsumptie in de jaren twintig omhoog te krijgen probeerde de zuivelindustrie dat met o.a. dit vloeiblad te beïnvloeden. Bron: Techniek in Nederland in de twintigste eeuw (Schot, J.W., et al., 2000)

Rond 1920 werd de consumptie van melk gepromoot om van een overschot aan melk af te komen.

Ook toen al was bekend dat je er ziek van kon worden en werd melk gepasteuriseerd zodat je het veilig kon drinken.

Indertijd stond vooral het afdoden van de tuberculose-verwekkende bacterie voorop. Tegenwoordig komt deze bacteriesoort niet meer voor in melk van Nederlandse koeien.

Ziekmakers in rauwe melk

Dus toch afschaffen maar? Zou ik niet doen. Er blijven nog genoeg andere ziekmakers (pathogenen) over. Campylobacter, Salmonella en de pathogene types van Escherichia coli bijvoorbeeld.

Allemaal bacteriën waar je goed ziek van kunt worden met soms een zeer lange nasleep en heel soms een dodelijke afloop. Zeker bij mensen met een verminderde weerstand zoals zwangeren, baby’s, ouderen en mensen die door ziekte een verminderde weerstand hebben.

En het vervelende is, je merkt het niet als deze ziekmakers in de melk zitten. Je proeft of ruikt er niks bijzonders aan. Ook de smaak verandert niet.

Er is nog één micro-organisme dat een gevaar vormt en dat is Listeria monocytogenes. Deze bacterie kan door nabesmetting in de melk terecht komen en vormt vooral een gevaar voor producten die gemaakt zijn van rauwe melk zoals rauwmelkse kaasjes.

Ziek door drinken van rauwe melk

In sommige landen is de verkoop van rauwe melk toegestaan. Regelmatig worden daar mensen ziek door het drinken van melk. In Amerika bijvoorbeeld.
Daar bleek uit onderzoek van de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) dat in de periode van 2007 tot 2012, 81 uitbraken werden gerapporteerd met 979 zieken en 73 ziekenhuisopnamen.

Voedselinfectie: ziek door etenDe belangrijkste boosdoeners? Campylobacter met stip op één, verantwoordelijk voor 81% van de uitbraken. Gevolgd door de pathogene E. coli* (17%) en Salmonella (3%).

In de Europese Unie is de situatie niet veel anders. De European Food Safety Authority (EFSA) rapporteert in de periode van 2007 tot 2013, 27 uitbraken als gevolg van het drinken van rauwe melk.

Campylobacter veroorzaakte 21 uitbraken, pathogene E. coli’s 2 uitbraken en 1 uitbraak door Salmonella. 3 uitbraken kwamen voor rekening van een virus.

Ik hou niet zo van bangmakerij maar wil je persoonlijke verhalen horen over ziek worden na het drinken van rauwe melk dan moet je hier zijn (website CDC).

En biologische rauwe melk?

Het maakt trouwens niet uit of melk van biologische herkomt is. De gevaren zijn en blijven hetzelfde.

Tut, tut, tut

‘Nou ik vind dat aantal uitbraken niet schokkend hoor’, hoor ik pro-rauwe melk drinkers al bijna zeggen. ‘Ik geloof in de goede eigenschappen van rauwe melk en ik drink het al jaren, daar is echt niks mis mee. Ik zie het probleem niet hoor.’

Eigen keuze

Dat kan. Het is natuurlijk je eigen keuze om dat al dan niet te drinken. Als je je maar wel bewust bent van de risico’s die daaraan verbonden zijn.

Gevaarlijk voor YOPI’s

Wel raad ik raad het drinken van rauwe melk af als je tot de YOPI’s behoort: baby’s, ouderen, zwangeren en mensen met een verminderde weerstand. Voor hen is een besmetting veel gevaarlijker met een veel grotere kans op een ernstiger verloop na infectie.

En nog even dit

Overigens is het niet zo dat je alle bacteriën dood door de pasteurisatie van melk. Alleen de ziekmakende soorten sterven af. Er blijven nog voldoende bacteriën over die zorgen voor bederf van de melk als je het te lang bewaard en/of bij onvoldoende koeling.

Bronnen onder meer:

 

 

15 gedachten over “Drinken van rauwe melk: veilig of niet?”

  1. Dus als rauwe koemelk gevaarlijk is dan is rauwe moedermelk( mens)ook gevaarlijk. En waarom is ineens koemelk gevaarlijk? Omdat er vitamine k in zit die goed is voor je botten en tanden. Vroeger werd iedereen groot gebracht met koemelk. Heee en toen waren er ook minder mensen die last hadden van hart aanvallen of suikerziekte. En toen waren er ook minder mensen die kanker kregen. Het klaar gemaakte en voorverpakte voedsel van nu dat is juist veel gevaarlijker.

    1. Roelina Dijk

      Vanwege vakantie een late reactie. Maar graag reageer ik toch nog op je reactie. Rauwe moedermelk van de mens is gelukkig niet gevaarlijk. De reden waarom dat wel veilig is en rauwe koeienmelk altijd een risico inhoudt heeft natuurlijk alles te maken met de winning en verwerking ervan. Zo zijn de uiers van koeien vrijwel altijd besmet met mest en/of aarde en alle zich daarin bevindende bacteriën waaronder mogelijk ziekmakende soorten. Op deze wijze raakt de melk voor het eerst besmet want alle melk is in principe, voordat het gewonnen wordt, steriel natuurlijk. De borsten van vrouwen zijn over het algemeen een stuk schoner dan de koeienuiers (ga ik vanuit 🙂 ) en dat betekent dat de kans zeer zeer klein is dat er ziekteverwekkers in rauwe moedermelk aanwezig zijn. De enige uitzondering daarop is de Staphylococcus aureus-bacterie waarvan ongeveer 50% van de mensen drager is. Deze bacterie kan leiden tot mastitis: een ontsteking van de uiers (bij koeien) of van de borsten (bij vrouwen). Dat is niet direct gevaarlijk voor de zogende gelukkig maar is bij vrouwen en koeien wel een vervelende ontsteking. Als een koe mastitis heeft mag deze melk niet verder worden verwerkt omdat deze bacterie bij verdere verwerking mogelijk wel tot gezondheidsrisicio’s leidt bij producten die daarvan bereid zouden worden.

      1. Toch raar van een moeder met Staphylococcus mag het kind wel drinken? Maar een koe, waar de boer zeker voor melken het uier schoonmaakt en er filters zitten tussen de uier en de melktank is dus niet “schoon”. Ik zou zeggen ga eens kijken bij het melken misschien leer je dan nog eens een hoop. Want het is voor de melkveehouder de grootste bron van inkomen.

        1. Roelina Dijk

          Met zogende bedoel ik zowel kind als kalf in dit geval. En natuurlijk maakt de boer of de melkmachine de uiers eerst schoon. Ik heb vele melkveehouderij bedrijven van binnen bekeken en ook meegedraaid. Maar vanuit de microbiologische kant is melk zeker niet ‘schoon’. De filters houden absoluut geen bacteriën tegen, daar zijn de gaatjes te groot voor. Die zijn meer bedoeld om het wat grotere vuil tegen te houden. Zoals grond- of mestdeeltjes. Een goede kwaliteit bevat ongeveer 1.000 tot 10.000 bacteriën per milliliter melk.

          Een kalf mag ook zeker de melk van van de koe drinken ook al heeft deze mastitis. Maar meestal wordt een kalf na de geboorte bij de moederkoe weggehaald en wordt de koe weer ‘gewoon’ gemolken met de melkmachines. Daarvoor worden de kalfjes immers ook geboren; alleen dan maken koeien melk aan.

          Melk van koeien met mastitis is inderdaad niet geschikt voor verdere verwerking. Dat leidt tot te hoge bacterie-aantallen van de melk. In eerste instantie wordt een boer daar voor beboet, in tweede instantie kan dat problemen opleveren bij verdere verwerking in de zuivelfabrieken.

          Een mastitis van zowel moeder als koe wordt over het algemeen behandeld met antibiotica als de ontsteking niet vanzelf overgaat. In het geval van vrouwen die borstvoeding geven wordt dan geadviseerd gewoon borstvoeding te blijven geven. Van een koe die behandeld wordt met antibiotica mag de melk niet worden verwerkt.

          1. De melk van elke boer wordt elke keer wanneer het wordt opgehaald getest op allerlei ziekmakers voordat het in de fabriek in het productieproces mag worden opgenomen. Wanneer een batch ergens mee besmet is wordt deze vernietigd en is natuurlijk een strop voor de boer.

            De boer kjkt dus echt wel uit en zorgt altijd voor een goede hygiëne waardoor besmettingen vrijwel niet meer voorkomen.

            Het hele verhaal hier over ziektegevallen is nogal overdreven. Er komen namelijk meer ziektegevallen voort uit fabrieksmelk die thuis te lang wordt bewaard dan van rauwe melk op zich.

            Talrijke onderzoeken hebben ook bewezen dat rauwe melk bijdraagt aan een beter immuunsysteem buj mensen.

            Het bevat ook veel meer (fyto)nutriënten en pro biotica dan dode melk uit de supermarkten.

  2. ik ben totaal geen fan van hypes zoals ‘rauw eten is geweldig’ of die gluten vrije onzin… maar mijn moeder kwam laatst thuis met ‘rauwe’ melk en ik vond het echt super lekker, leek de melk uit de supermarkt naar water smaken. Maar toch, ik had wel vage dingen gehoord over dat het slecht voor je zou zijn dus ik dacht laat ik het even googelen. so here i am. En ik zeg als geen pro-rauwe melk drinker ook dat 979 zieke mensen behoorlijk weinig is aangezien Amerika 318.9 miljoen inwoners telt. Maar, toch goed dat jullie de risico’s toch even benadrukken! 🙂 dat wilde ik namelijk even weten. Gelukkig heb ik een redelijk goed immuunsysteem. 🙂

  3. Echt, elke keer als ik zo een reactie lees zoals die van Linda ga ik een beetje dood van binnen.

    Maar even on-topic.
    Mooi artikel, had toevallig gister een beetje rauwe melk gekocht en opgedronken, zag pas na dat alles op was dat het rauwe melk was. Hoewel ik het meeste al wist toch maar even gegoogled of mensen er ervaring mee hadden. En Saar, Waarschijnlijk smaakt de melk van de supermarkt die je moeder haalt naar water omdat dat halfvolle melk is i.p.v. volle rauwe melk

  4. Juliet van Ree

    Het risico van de voedselveiligheid van tegenwoordig is dat mensen geen kennis meer hebben over hoe gevaarlijk voedsel kan zijn. Welke mensen weten nog wat rundertuberculose is?

    Mijn vriend toevallig wel. Hij werkte op de eerste fabriek die dankzij zijn werk op het lab TBC vrije melk kon leveren. Helaas heeft hij zelf anderhalf jaar geworsteld met rundertuberculose toen die testen nog niet beschikbaar waren.

    Dus er zijn meerdere soorten ziektes die men op kan lopen van rauwe melk. (Salmonella besmetting, Bruccelose, E-coli, Q-Koorts etc) En niet geheel onbelangrijk, ziektes die men zelf ook weer kan verspreiden. Zo kan je runder tbc overdragen op je familieleden of mensen in je directe omgeving.

    Dat je van één glas of van tien glazen niet ziek bent geworden wil niet zeggen dat dat nooit zal gebeuren. Vroeger (voor de melk gepasteuriseerd werd in Nederland) waren deze ziektes aan de orde van de dag.

    Heb je echt een opstekertje nodig qua gezondheid? Haal wat biest bij een boer. Kook het netjes en maak er een bordje brinta mee.

    1. Roelina Dijk

      Helemaal met je eens Juliet! Dat van die biest* ken ik maar heb dat zelf nog nooit geproefd. Ik dacht eigenlijk dat boeren de biest aan het kalfje gaven maar dat zal wel geen wet zijn natuurlijk :-).

      * Biest is de eerste melk die de koe geeft na de geboorte van een kalf. Het zit vol met afweerstoffen om het kalf een ‘boost’ te geven en zijn weerstand te vergroten.

        1. Roelina Dijk

          Voor zover ik kan achterhalen is biest de meest gebruikte aanduiding voor de eerste melk die een koe geeft na het kalveren. Sommigen noemen dat griest las ik op internet. Misschien is dat een meer regiogebonden aanduiding? In ieder geval bedoel ik colostrum.

    2. Als ik een emmer vol biest zie staan, heb ik voorlopig al gegeten en gedronken. Ik hou het bij rauwe melk, zo af en toe.

  5. Omdat we steeds meer hygiene in ons leven hebben isnonze weerstand ver gedaald. Duizend jaar geleden dronk men alleen maar rauwe melk. Er is niets bekend van een massa sterfte door deze bacterieën. Dit artikel is wel bangmakerij. In gepasturiseerde melk zit totaal GEEN voedingswaarde meer. Als je bang bent, kun je beter helemaal stoppen met melk drinken.

    Jammer dat er steeds meer bullshit wordt verspreid via het internet.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven